آستیگماتیسم: علل بروز، علائم و نحوه درمان
چشم آستیگمات (آستیگماتیسم) یک مشکل رایج بینایی است که زمانی رخ می دهد که قسمت هایی از چشم مثل قرنیه، سطح جلویی شفاف چشم یا عدسی داخل چشم دارای انحنای نامنظم باشد. این امر باعث می شود که پرتوهای نور به طور غیریکنواخت روی شبکیه متمرکز شوند که منجر به تاری یا تحریف دید در تمام فواصل می شود. آستیگماتیسم اغلب در کنار نزدیک بینی یا دوربینی رخ می دهد و می توان آن را با عینک، لنزهای تماسی یا جراحی انکساری اصلاح کرد. در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و گزینه های درمانی آستیگماتیسم می پردازیم. با عینک امیر همراه باشید تا در مورد این بیماری رایج و نحوه مدیریت آن بیشتر بدانید.
آستیگماتیسم چیست؟
آستیگماتیسم همان طور که اشاره کردیم، یک مشکل رایج بینایی است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد.
این بیماری زمانی رخ می دهد که
قرنیه، سطح جلویی شفاف چشم، یا عدسی داخل چشم دارای انحنای نامنظم باشد. این امر باعث می شود که پرتوهای نور به طور غیریکنواخت روی شبکیه متمرکز شوند که منجر به دید تار، مخدوش یا سایه در تمام فواصل می شود. آستیگماتیسم همچنین ممکن است باعث سردرد، فشار چشم و خستگی به هنگام کار با کامپیوتر نیز شود. در این طور مواقع می توان با خرید بلوکنترل مطابق با نمره چشم خودمان، تا حد زیادی این مشکل را رفع کرد. این بیماری بسته به شکل قرنیه یا عدسی می تواند به دو دسته منظم یا نامنظم طبقه بندی شود.
از طرفی دیگر، این مشکل اغلب در کنار نزدیک بینی یا دوربینی رخ می دهد و می توان آن را با عینک، لنزهای تماسی یا جراحی انکساری اصلاح کرد. جراحی انکساری مانند لیزیک یا PRK برای اصلاح انحنا و بهبود دید به طور دائم قرنیه را تغییر شکل می دهد. پس اگر برایتان سوال پیش آمده است که آیا آستیگماتیسم خوب میشود یا خیر، بایستی گفت که بله! این بیماری در اکثر شرایط درمان می شود.
دسته بندی و بررسی انواع چشم آستیگمات
حال که دانستیم آستیگماتیسم یعنی چه، در این بخش قصد داریم به بررسی و معرفی انواع آستیگماتیسم بپردازیم. به طور کلی، باید گفت که این بیماری را می توان بر اساس عوامل مختلفی از جمله شکل قرنیه یا عدسی، شدت بیماری و وجود سایر مشکلات بینایی به چندین نوع مختلف طبقه بندی کرد.
آستیگماتیسم بر اساس شکل قرنیه یا عدسی
یکی از راه های طبقه بندی آستیگماتیسم بر اساس شکل قرنیه یا عدسی است.
آستیگماتیسم منظم شایع ترین نوع است و زمانی رخ می دهد که شکل ظاهری قرنیه تا حدی شبیه به توپ فوتبال امریکایی پیدا کرده باشد و یک نصف النهار خمیده تر از دیگری باشد. این منجر به تاری یا تحریف دید در تمام فواصل می شود. این بیماری به شکل نامنظم نیز هست.
آستیگماتیسم نامنظم زمانی اتفاق می‌افتد که قرنیه یا عدسی شکل نامنظمی داشته باشد و منجر به اختلال دید یا دوبینی شود که ممکن است با عینک یا لنز های تماسی قابل اصلاح نباشد. پس آستیگماتیسم عدسی تا حد زیادی قابل درمان نیست.
چشم آستیگمات بر اساس شدت بیماری
روش دیگر برای طبقه بندی این بیماری، بر اساس شدت بیماری است:
- آستیگماتیسم چشم خفیف معمولا چندان قابل توجه نیست و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد.
- آستیگماتیسم متوسط می تواند باعث تاری یا اعوجاج دید، به ویژه در فواصل معین شود، اما معمولا می توان آن را با عینک، لنزهای تماسی یا جراحی انکساری اصلاح کرد.
- آستیگماتیسم شدید می تواند باعث مشکلات بینایی قابل توجهی شود که حتی با لنزهای اصلاحی یا جراحی نیز قابل درمان نباشد و ممکن است به درمان های پیشرفته تری مانند لنزهای داخل چشمی توریک یا جراحی پیوند قرنیه نیاز داشته باشد.
آستیگماتیسم بر اساس مشکلات بینایی
آستیگماتیسم همچنین می تواند همراه با سایر مشکلات بینایی مانند نزدیک بینی یا دوربینی رخ دهد. هنگامی که آستیگماتیسم با این شرایط ترکیب شود، آستیگماتیسم مرکب نامیده می شود. آستیگماتیسم مرکب یا مختلط زمانی رخ می دهد که آستیگماتیسم هم منظم و هم نامنظم باشد و اصلاح آن را چالش برانگیزتر می کند. این موضوع در هنگام مراجعه به اپتومتریست متخصص به طور کامل بررسی خواهد شد.
علل به وجود آمدن بیماری چشم آستیگمات
برای این که بتوانیم بیماری چشم آستیگمات را درمان کنیم، در ابتدا باید علت آستیگماتیسم را بدانید. همان طور که بارها نیز از ابتدا به این موضوع اشاره کردیم، این بیماری زمانی رخ می دهد که سطح جلوی چشم (قرنیه) یا عدسی داخل چشم شکل نامنظمی داشته باشد. این شکل نامنظم باعث می شود نور به طور ناموزون شکسته شود و در نتیجه دید تار یا مخدوش شود. در حال حاظر نیز چندین علت شناخته شده برای آستیگماتیسم وجود دارد که می تواند به تنهایی یا ترکیبی رخ دهند.
ژنتیک
یکی از علل بروز این بیماری، ژنتیک است. اگر یکی از والدین یا هر دو آستیگماتیسم داشته باشند، احتمال ابتلای فرزندانشان به این بیماری نیز زیاد است. این نوع آستیگماتیسم معمولا در بدو تولد وجود دارد و ممکن است بدتر شود یا در طول زندگی ثابت بماند. شایان ذکر است که به این نوع از این بیماری، آستیگماتیسم در کودکان گفته می شود.
ضربه به چشم
یکی دیگر از علل بروز آستیگماتیسم، آسیب یا ضربه به چشم است. ضربه هایی مثل اصابت توپ به چشم می تواند باعث بدشکل شدن قرنیه شود و منجر به این بیماری یا همان کژبینی شود.
شرایط پزشکی خاص
برخی از شرایط پزشکی خاص نیز می توانند منجر به این بیماری شوند. به عنوان مثال، قوز قرنیه وضعیتی است که در آن قرنیه نازک شده و شروع به برآمدگی به سمت خارج می کند. این مشکل می تواند باعث آستیگماتیسم و همچنین نزدیک بینی و سایر مشکلات بینایی شود.
افزایش سن
برخی از افراد ممکن است در نتیجه افزایش سن دچار این بیماری شوند. با افزایش سن، عدسی داخل چشم انعطاف پذیری کمتری پیدا می کند و باعث می شود که توانایی تمرکز مناسب خود را از دست بدهد. این موضوع می تواند منجر به انواع مختلفی از عیوب انکساری، از جمله آستیگماتیسم شود. برخی از پزشکان این نوع بیماری را آستیگماتیسم منفی نیز می نامند.
چگونه متوجه شویم که چشم آستیگمات داریم؟
در وهله اول باید گفت که این بیماری یک اختلال بینایی شایع است که می تواند علائم مختلفی از خفیف تا شدید ایجاد کند. علامت رایج آستیگماتیسم، تاری یا تحریف دید است که می تواند بر فواصل دور و نزدیک تاثیر بگذارد. با این حال، علائم متعدد دیگری از آستیگماتیسم وجود دارد که بسته به شدت بیماری ممکن است وجود داشته باشد.
فشار چشم
یکی از علائم رایج آستیگماتیسم، فشار چشم است. از آنجایی که چشم ها به طور مداوم برای تمرکز صحیح بیشتر تلاش می کنند، می توانند راحت تر خسته شوند و منجر به ناراحتی و خستگی شوند. این امر به ویژه پس از مطالعه طولانی مدت یا استفاده از رایانه قابل توجه است.
سردرد
یکی دیگر از علائم این بیماری، سردرد است. هنگامی که چشم ها سعی می کنند بر روی یک شی که تار یا اعوجاج است تمرکز کنند، می تواند باعث ایجاد تنش در عضلات اطراف چشم شود و منجر به سردرد شود. این سردردها ممکن است در شقیقه ها یا پیشانی موضعی باشند و ممکن است با فشار چشم و خستگی همراه باشند.
دوبینی
در برخی موارد، آستیگماتیسم همچنین می تواند باعث دوبینی شود، جایی که اشیا به‌گونه ای ظاهر می شوند که گویی دوتایی یا روی هم قرار گرفته اند. این می تواند به ویژه هنگام نگاه کردن به اشیاء با کنتراست بالا، مانند متن سیاه در پس زمینه سفید، قابل توجه باشد. یکی از انواع تست تشخیص آستیگماتیسم نیز بررسی دوبینی است.
ایجاد مشکل در درک عمق
آستیگماتیسم همچنین می تواند در درک عمق مشکلاتی ایجاد کند و قضاوت دقیق فاصله ها را دشوار می کند. این می‌تواند فعالیت هایی مانند رانندگی یا ورزش کردن را چالش برانگیز تر کند؛ زیرا ممکن است اشیا نزدیک تر یا دورتر از آنچه که هستند به نظر برسند.
تاری دید یا گیجی
در نهایت، آستیگماتیسم می‌تواند باعث تاری یا گیجی عمومی در بینایی شود و دیدن جزئیات دقیق یا خواندن حروف کوچک را دشوار کند. این می تواند به ویژه در هنگام نگاه کردن به اشیا از نزدیک، مانند مطالعه کتاب یا استفاده از رایانه، قابل توجه باشد.
به طور کلی، آستیگماتیسم می تواند علائم مختلفی ایجاد کند که می تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره داشته باشد. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، مهم است که برای معاینه جامع چشم به چشم پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن مشخص شده و درمان مناسب انجام شود.
نحوه تشخیص چشم آستیگمات توسط پزشک
برای تشخیص چشم آستیگمات، چشم پزشک یک معاینه جامع چشم انجام می دهد. این معاینه شامل چندین آزمایش برای ارزیابی حدت بینایی، عیوب انکساری و شکل قرنیه است. این روش تشخیص کژبینی برای تمامی انواع این بیماری انجام می شود.
- یکی از آزمایش های اولیه که برای تشخیص این بیماری استفاده می شود، تست حدت بینایی یا تست آستیگماتیسم است. این تست شامل خواندن حروف یا نمادهای روی نمودار از فاصله دور در حالی که یک چشم و سپس چشم دیگر را می پوشانید. نتایج این آزمایش می تواند به چشم پزشک کمک کند تا شدت آستیگماتیسم و اینکه آیا به لنزهای اصلاحی نیاز است یا خیر را تشخیص دهد. در این تست همچنین نمره چشم آستیگمات نیز نمایان می شود.
- آزمایش دیگری که معمولا برای تشخیص آستیگماتیسم استفاده می شود، آزمایش کراتومتری است که انحنای قرنیه را با استفاده از ابزار خاصی به نام کراتومتر اندازه گیری می کند. این اندازه گیری به چشم پزشک کمک می کند تا درجه آستیگماتیسم موجود را تعیین کند و می تواند انتخاب گزینه های درمانی مناسب را راهنمایی کند.
- در برخی موارد، چشم پزشک ممکن است رتینوسکوپی را نیز انجام دهد که شامل تابش نور به چشم و ارزیابی انعکاس برای تعیین عیب انکساری است. این آزمایش می تواند به چشم پزشک کمک کند تا در صورت نیاز نسخه لنزهای اصلاحی را تعیین کند.
روش های درمان بیماری آستیگماتیسم
همانطور که اشاره کردیم، چشم آستیگمات یک عیب انکساری رایج است. این مسئله زمانی رخ می دهد که قرنیه یا عدسی چشم شکل نامنظم داشته باشد و منجر به تاری یا اعوجاج دید شود. خوشبختانه روش های مختلفی برای درمان آستیگماتیسم وجود دارد.
عینک مناسب چشم آستیگمات :
رایج ترین و ساده ترین راه برای آستیگماتیسم نزدیک بین و همچنین آستیگماتیسم دوربین، عینک است. لنزهای تجویزی برای جبران بدشکل شدن قرنیه یا عدسی چشم، با افزودن مقدار مناسب توان در جهات مختلف طراحی شده اند. این موضوع کمک می کند تا پرتوهای نور به طور موثرتری خم شوند و در نتیجه دید واضح تری داشته باشند.
لنزهای تماسی:
گزینه دیگر برای درمان علائم آستیگماتیسم، لنزهای تماسی است. مشابه عینک، لنزهای توریک برای ارائه سطوح مختلف قدرت در مریدین های مختلف طراحی شده اند که بی نظمی های قرنیه یا عدسی را جبران می کنند. لنزهای تماسی نرم معمولا انتخاب ارجح برای آستیگماتیسم خفیف تا متوسط هستند، در حالی که لنزهای تخصصی دیگری نیز ممکن است برای موارد شدیدتر مورد نیاز باشد.
ارتوکراتولوژی:
ارتوکراتولوژی که به عنوان ortho-k نیز شناخته می شود، شامل استفاده از لنزهای تماسی تخصصی است که در طول شب برای تغییر شکل موقت قرنیه استفاده می شود. این روش می تواند بهبود قابل توجهی در بینایی برای افراد مبتلا به آستیگماتیسم خفیف تا متوسط ارائه دهد و همچنین ممکن است پیشرفت این بیماری را کُند کند.
جراحی لیزیک:
اگر برایتان سوال پیش آمده است که آیا آستیگماتیسم عمل میشود یا خیر، باید گفت که بله! برای موارد شدیدتر این بیماری، ممکن است عمل لیزیک توصیه شود. در طی این روش، از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می شود و به نور اجازه می دهد به درستی روی شبکیه متمرکز شود. در حالی که لیزیک می تواند نتایج عالی ارائه دهد، اما خطراتی از جمله خشکی چشم، تاری دید و عفونت را به همراه دارد.
این موضوع در کسانی که به خاطر شغل خود مجبورند ساعت ها با کامپیوتر کار کنند بسیار شایع است. بهترین راه حل در این شرایط استفاده از عینک کامپیوتر بدون نمره است که تخصص اصلی این فروشگاه است.
لنزهای کاشتنی:
در برخی موارد، لنزهای قابل کاشت ممکن است برای افرادی که کاندیدای مناسبی برای لیزیک نیستند، توصیه شود. این لنزها با عمل جراحی در داخل چشم کاشته می شوند، جایی که می توانند بی نظمی های قرنیه را جبران کرده و بینایی را بهبود بخشند. این لنزها تا حد زیادی عوارض آستیگمات را نیز کاهش می دهند.
در خاتمه، روش های مختلفی برای درمان آستیگماتیسم وجود دارد و درمان مناسب به شدت بیماری، ترجیحات فرد و سلامت چشم بستگی دارد. برای تعیین مناسب ترین روش برای نیازهای خاص خود، مشورت با چشم پزشک ضروری است.
درمان چشم آستیگمات در کودکان
عینک معمولا اولین گزینه درمانی برای کودکان مبتلا به آستیگماتیسم است؛ زیرا ایمن، غیر تهاجمی و مقرون به صرفه است. البته برخی پزشکان هم لنزهای تماسی Toricرا برای استفاده پیشنهاد می‌دهند. این لنز های تماسی، به طور ویژه طراحی شده اند تا سطوح مختلف قدرت را در مریدین های مختلف ارائه دهند و بی نظمی های قرنیه یا عدسی را جبران کنند. ولی بخاطر سختی استفاده و مشکلات رعایت نکات بهداشتی برای کودکان، کماکان عینک اولویت دارد.
درمان گیاهی چشم آستیگمات وجود دارد؟
در حالی که چندین گزینه درمانی برای این بیماری وجود دارد که برخی از آن ها از جمله عینک، لنزهای تماسی و جراحی انکساری را در بخش های قبلی به شما معرفی کردیم، شواهد علمی محدودی برای حمایت از اثربخشی داروهای گیاهی در درمان این بیماری وجود دارد. برخی از پزشکان جایگزین ممکن است گیاهان یا مکمل های خاصی را برای کمک به بهبود بینایی یا کاهش علائم آستیگماتیسم توصیه کنند.
- عصاره زغال اخته: یک مکمل گیاهی محبوب است که به عنوان یک درمان طبیعی برای اختلالات چشمی مختلف از جمله این بیماری به بازار عرضه می شود. با این حال، هیچ مدرک علمی قطعی برای حمایت از استفاده از عصاره زغال اخته برای درمان آستیگماتیسم وجود ندارد.
- جینکو بیلوبا و کلئوس فورسکولی: به عنوان درمان آستیگماتیسم پیشنهاد شده اند، اما برای تعیین ایمنی و اثربخشی آنها به تحقیقات بیشتری نیاز است.
به طور خلاصه، در حالی که بسیاری از داروهای طبیعی وجود دارد که ممکن است مزایای بالقوه ای برای سلامت کلی چشم داشته باشند، در حال حاضر هیچ مدرک علمی برای حمایت از استفاده از درمان های گیاهی برای آستیگماتیسم وجود ندارد. همیشه مهم است که قبل از استفاده از داروهای گیاهی یا مکمل های جدید با یک متخصص مراقبت های بهداشتی واجد شرایط مشورت کنید.
سوالات متداول
آستیگماتیسم چیست؟
آستیگماتیسم یک بیماری شایع چشمی است که باعث تاری یا تحریف دید می شود. زمانی رخ می دهد که قرنیه یا عدسی چشم به شکل نامنظمی باشد و از تمرکز نور به درستی روی شبکیه جلوگیری می کند.
علائم آستیگماتیسم چیست؟
شایع ترین علامت آستیگماتیسم تاری یا اختلال دید است، اما علائم دیگر ممکن است شامل سردرد، خستگی چشم و مشکل در دید در شب باشد.
چشم آستیگمات چگونه تشخیص داده می شود؟
آستیگماتیسم را می توان از طریق یک معاینه جامع چشم تشخیص داد که ممکن است شامل آزمایش حدت بینایی، آزمایش انکسار و آزمایش کراتومتری برای اندازه گیری انحنای قرنیه باشد.
چشم آستیگمات چگونه درمان می شود؟
گزینه های درمان آستیگماتیسم شامل عینک، لنزهای تماسی و جراحی انکساری است. انتخاب درمان به شدت آستیگماتیسم و ترجیحات شخصی بیمار بستگی دارد.
آیا می توان از آستیگماتیسم پیشگیری کرد؟
هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از آستیگماتیسم وجود ندارد، اما معاینه منظم چشم می تواند به تشخیص زودهنگام این بیماری و جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند. محافظت از چشمان خود در برابر آسیب و اجتناب از تماشای بیش از حد صفحه نمایش نیز ممکن است به حفظ سلامت چشم کمک کند.
مقالات پیشنهادی
استفاده از گوشی چه ضررهایی برای چشم دارد؟
